فیل در تاریکی  

خواندنش زیاد طول نکشید. تعریفش را قبلاً در کارگاه‌های داستان شنیده و چند بررسی هم درباره‌اش خوانده بودم. کتاب «فیل در تاریکی» قاسم هاشمی نژاد یکی از بهترین‌ها در ژانر خودش است. ژانر ادبیات پلیسی در ادبیات ما چندان مطرح نیست و «فیل در تاریکی» قاسم هاشمی‌نژاد، سال‌هاست که یک تنه توانسته بدرخشد و هم‌چنان خواندنی باشد.

برشی ۸ روزه‌ای از زندگی جلال امین، گاراژداری که درگیر یک ماجرای مرموز می‌شود. این ۸ روز از چارچار زمستانی گرفته‌ شده است. به چهار روز آخر چله بزرگ (هفتم تا دهم بهمن‌ماه) و چهار روز اول چله کوچک زمستان (یازدهم تا چهاردهم بهمن‌ماه)، چارچار گفته می‌شود.

داستان از جایی شروع می‌شود که برادر جلال ‌امین همراه با اتومبیل بنزی از خارج کشور وارد تهران می‌شود. این اتومبیل شروع ماجراهای عجیب و غریبی است که برای جلال امین و خانواده‌اش می‌افتد.

زبان رمان فیل در تاریکی

زبان رمان در بیش‌تر کتاب گزارشی است. گزارشی از آنچه رخ داده است. تنها در چند بخش، خواننده کتاب را با زبانی متفاوت می‌خواند. در موقعیت‌هایی که جلال امین به گذشته، سفر می‌کند و خاطراتش را به یاد می‌آورد، زبان رمان بسیار شاعرانه می‌شود.

به عبارت بهتر هر موقع به زادگاه جلال‌ امین برمی‌گردیم، زبان شاعرانه می‌شود. اما کلاً کتاب زبانی روان دارد و حتی می‌توان از یک بعدازظهر تا پایان شب بدون خستگی کل کتاب را خواند.

نسخه چاپی را نخرید!

نسخه چاپی فیل در تاریکی، دچار تیغ سانسور شده. تیغی که به پیرنگ داستان و شخصیت‌پردازی‌ها، زخم زده. البته خواننده تا حدی می‌تواند روابط را در ذهنش تصور کند اما جداً پیشنهاد می‌کنم نسخه بدون سانسور که در وب موجود است را بخوانید و پولی بابت کتاب چاپ‌شده ندهید. حتی به نظرم این جنس ساسنور احمقانه بود؛ چون به راحتی می‌شد حدس زد که بخشی از روایت مخدوش است.

کمی درباره قاسم هاشمی‌نژاد

قاسم هاشمی‌نژاد، نویسنده و منتقد ادبی بود. مهم‌ترین اثر او، فیل در تاریکی است. البته در سایرکارهایش هم حرفی برای گفتن داشت. از نگارش نقد ادبی تا مصاحبه‌هایی که انجام داده است. به نظرم همین‌که یک نویسنده تنها با یک اثر توانسته تا امروز دوام بیاورد و یک ژانر را سرپا نگه دارد، خودش خیلی حرف دارد.

چند نکته کوچک درباره کتاب

یکی از جذابیت‌های این رمان، خلق لهجه‌های مختلف است. کار سختی است که با متن بتوانی لهجه را در ذهن خواننده بسازی اما هاشمی‌نژاد بارها و بارها این کار را کرده. از طرف دیگر یک ویژگی دیگر این رمان حفظ تعلیق است. تعلیقی که تا تقریباً تا پایان همراه خواننده می‌ماند. از اشارات گسترده نویسنده به فضای شهری تهران هم نمی‌توان غافل شد. انگار با هاشمی‌نژاد سفری به تهران ۴۰ ۵۰ سال پیش داریم.